Πόσο συχνά τρώτε ισορροπημένα; Εάν φαντάζεστε πως ένα ισορροπημένο γεύμα αποτελείται από κρέας ή ψάρι, μακαρόνια ή άλλα σιτηρά, μικρή ποσότητα ελαιολάδου και μία λαχταριστή σαλάτα, τότε έχετε πέσει διάνα! Δυστυχώς όμως στη σύγχρονη εποχή οι φορές που καταφέρνουμε να αγγίξουμε το ιδανικό γεύμα μετρώνται στα δάκτυλα του ενός χεριού μέσα στην εβδομάδα.

Γιατί οι  αυστηρές και μη ισορροπημένεςδίαιτες δημιουργούν την ανάγκη για συμπλήρωση της διατροφής; Μία από τις πιο συχνές μεθόδους για την απώλεια βάρους είναι οι δίαιτες πολύχαμηλών θερμίδων, που σκοπό έχουν το σώμα να τρέφεται με σημαντικάλιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του και έτσι να επιτυγχάνεται η απώλεια βάρους. Λιγότερες θερμίδες σημαίνει μικρότερη ποσότητα φαγητού, και μικρότερη ποσότητα φαγητού ισοδυναμεί με περιορισμένη λήψη θρεπτικών συστατικών.

Και ενώ η ανησυχία για την επαρκή πρόσληψη υδατανθράκων και πρωτεϊνών είναι περιορισμένη σε ένα διατροφικό πρόγραμμα, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα μικροθρεπτικά συστατικά. Αυτά αποτελούνται από τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία που είναι πολύ δυσκολότερο να «συλλέξουμε» στις ιδανικές ποσότητες από τη διατροφή. Πόσο μάλλον όταν αυτή είναι  περιορισμένη. Για το λόγο αυτό τα άτομα τα οποία ακολουθούν τέτοιου είδους, στερητικά θα λέγαμε,διατροφικά προγράμματα  ανήκουν στις ομάδες «υψηλού» κινδύνου για έλλειψη κάποιας βιταμίνης, και συνεπώς παρουσιάζουν την ανάγκη να συμπληρώσουν τη διατροφή τους με κάποια πολυβιταμίνη.

Ποιος είναι ο ρόλος των πολυβιταμινών σε ένα πρόγραμμα διατροφής; Οι βιταμίνες, και πιο ειδικά οι πολυβιταμίνες, δεν είναι τίποτα άλλο από μία συμπυκνωμένη μορφή μικροθρεπτικών συστατικών. Ο ρόλος τους είναι να συμπληρώσουν τη διατροφή ενός ατόμου το οποίο για κάποιο λόγο, για παράδειγμα ένα περιορισμένο πρόγραμμα διατροφής, δυσκολεύεται να φτάσει αυτό που οι διεθνείς οργανισμοί έχουν ορίσει σαν Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (ΣΗΠ). Δηλαδή η ποσότητα από κάθε βιταμίνη, μέταλλο ή ιχνοστοιχείο την οποία πρέπει να καταναλώνει κανείς σε ημερήσια βάση για να καλύπτει τις ανάγκες όλων των διεργασιών του σώματος. Παρότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία για την Ελλάδα, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίδεται σε ελλείψεις σιδήρου, ασβεστίου, καλίου, μαγνησίου, βιταμινών Α, C και Ε στα άτομα τα οποία ακολουθούν ένα στερητικό πρόγραμμα διατροφής.

Υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού που χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή; Φυσικά και υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού οι οποίες πέραν των βασικών παρουσιάζουν και επιπλέον ανάγκες όταν ακολουθούν ένα διατροφικό πρόγραμμα.

  • Γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση: Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην επαρκή πρόσληψη σιδήρου, ο οποίος χάνεται λόγω της έμμηνου ρύσης (περιόδου).
  • Γυναίκες στην εμμηνόπαυση: Η υγεία των οστών επιτυγχάνεται μέσω δύο βασικών συστατικών του ασβεστίου και της βιταμίνης D.
  • Άτομα ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας & ηλικιωμένοι: Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας παρουσιάζουν συχνά ελλείψεις βιταμινών του συμπλέγματος Β (Β6, Β12), ψευδαργύρου, βιταμίνης D και καλίου.
  • Άτομα τα οποία αθλούνται: Οι αθλητές χρειάζονται ισχυρότερη δόση όλων τον μικροθρεπτικών συστατικών και των ηλεκτρολυτών για να εφοδιάσουν τα κύτταρα τους.

Πώς να επιλέξω τη σωστή πολυβιταμίνη όταν κάνω δίαιτα; Στο ράφι ενός φαρμακείου θα βρεθείτε αντιμέτωποι με πολλές διαφορετικές επιλογές πολυβιταμινών. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για να επιλέξετε ένα συμπλήρωμα διατροφής το οποίο δεν υπερβαίνει κατά πολύ τη ΣΗΠ, πληροφορία η οποία αναγράφεται στην ετικέτα. Επίσης είναι σημαντικό να αναζητήσετε στη συσκευασία τον αριθμό γνωστοποίησης από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Προτιμείστε φυσικά σκευάσματα επώνυμων εταιρειών για μεγαλύτερη ασφάλεια και ανώτατη ποιότητα.

Εάν λοιπόν βρίσκεστε ήδη σε ένα πρόγραμμα διατροφής, ή σκοπεύετε να ξεκινήσετε, αναλογιστείτε μήπως χρειάζεται να συμπληρώσετε τη διατροφή σας με κάποιο μικροθρεπτικό συστατικό το οποίο δεν λαμβάνεται σε επάρκεια από τη διατροφή σας. Γιατί όπως λέει και ο λαός «προσέχουμε για να έχουμε».

Θυμηθείτε φυσικά, πως τα συμπληρώματα διατροφής δεν αναπληρώνουν γεύματα, ούτε υποκαθιστούν την ισορροπημένη διατροφή. Ο ρόλος τους, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους είναι να  συμπληρώνουν τα κενά της διατροφής σας.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Σύμβουλος διατροφής της Power Health

Πηγές:

1. Marra MV1, Boyar AP. Position of the American Dietetic Association: nutrient supplementation. J Am Diet Assoc. 2009 Dec;109(12):2073-85.

2. Dwyer JT1, Allison DB, Coates PM. Dietary supplements in weight reduction. J Am Diet Assoc. 2005 May;105(5 Suppl 1):S80-6.