Έχετε ξεκινήσει μια προσπάθεια απώλειας βάρους και τα πάτε πραγματικά καλά. Η «δίαιτα» αποδίδει, τα κιλά πέφτουν και το παλιό σας τζιν σχεδόν έχει «κουμπώσει». Και κάπου εκεί φτάνουν τα Χριστούγεννα… και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Όπως όλα τα παραμύθια, έτσι και αυτό κάποτε τελειώνει. Έχει πλημυρίσει ο τόπος κουραμπιέδες και μελομακάρονα, οι προτάσεις για εορταστικά τραπέζια πέφτουν βροχή και οι βόλτες για ποτό με φίλους πληθαίνουν. Μάλλον το να φοράτε το παλιό σας τζιν μετά τις γιορτές μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Τελικά μήπως το «πνεύμα» των Χριστουγέννων σας παχαίνει; Πώς μπορείτε να αποφύγετε τα παραπανίσια κιλά των γιορτών; Σημαντικό μερίδιο σε αυτή την προσπάθεια έχει ο εντοπισμός της αιτίας που οδηγεί στις γιορτινές «αμαρτίες».

Φαγητό και συναισθήματα

Οι κατηγορίες για τα κιλά που πήρατε, συνήθως, πέφτουν στις διάφορες λιχουδιές που κατακλύζουν το σπίτι σας και όχι μόνο. Σίγουρα το να βρίσκεται κάποιος μέσα σε τόσους πειρασμούς, αυξάνει τις πιθανότητες να ενδώσει και κατά συνέπεια να αυξήσει και το βάρος του. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο το «θερμιδογόνο» περιβάλλον. Μελέτες έχουν δείξει ότι η απόκριση στα συναισθήματα έχει ισάξιο (αν όχι μεγαλύτερο) μερίδιο ευθύνης με την απόκριση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε ότι αφορά την αύξηση βάρους (1). Ειδικά την περίοδο των γιορτών πολλές, ωραίες αναμνήσεις αναπηδούν από το μυαλό και σίγουρα κάποιες από αυτές συνδέονται με γλυκές μυρωδιές και σπιτικές γεύσεις. Ασυναίσθητα, εκείνες οι γεύσεις και ευωδιές ανασύρονται και μέσω αυτών «μεταφέρεστε» ξανά στο χαρούμενο παρελθόν. Τελικά, είτε λόγω νοσταλγίας, είτε λόγω μοναξιάς φέτος τις γιορτές, μέσω του φαγητού μεταφέρεστε νοητά σε παλιότερες γιορτινές μέρες. Το τίμημα όμως είναι τα κιλά που θα παραμείνουν και μετά τις γιορτές.

Καλό είναι λοιπόν, να θυμάστε ότι οι ωραίες αναμνήσεις είναι πάντα ευπρόσδεκτες αλλά μία ακόμα λιχουδιά δεν θα κάνει τίποτε παραπάνω από το να σας εξαπατήσει για λίγα δευτερόλεπτα. Όσο και να το θέλετε παραμένετε στο παρόν. Πριν ενδώσετε λοιπόν σκεφτείτε αν πραγματικά θέλετε το μελομακάρονο ή αν αυτό που ζητάτε είναι να ξαναζήσετε το ανεπανάληπτο ρεβεγιόν του 2005…

Χρειάζεται σχέδιο

Αναμφισβήτητα, η αναγνώριση της αιτίας που ωθεί στην υπερκατανάλωση είναι βασική παράμετρος, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται και ένα σχέδιο για να καταφέρετε να αντεπεξέλθετε.

Έρευνα έδειξε ότι τα άτομα που χρησιμοποίησαν στρατηγικές αποφυγής των «πειρασμών» ήταν πιο πιθανό να υπερκαταναλώσουν αυτά τα τρόφιμα, σε σύγκριση με τα άτομα που είχαν αναπτύξει δεξιότητες ελέγχου πιθανής υπερφαγίας (2). Άλλωστε δεν είναι δυνατό κάποιος να αποφύγει όλους τους πειρασμούς, ειδικά την περίοδο των γιορτών.

Μια αποτελεσματική στρατηγική είναι να έχετε προετοιμάσει μια λίστα με τους βασικούς-προσωπικούς λόγους που θέλετε να χάσετε βάρος, και, την στιγμή που είστε αντιμέτωπος με τον «πειρασμό» να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας για ποιον λόγο δεν πρέπει να ενδώσετε. Αυτή η στρατηγική έχει ένα θεατρικό στοιχείο μέσα της και ταιριάζει σε άτομα που δεν δρουν αυθόρμητα.

Οι πιο αυθόρμητοι μπορούν να διαχειριστούν διαφορετικά τέτοιες περιστάσεις. Καλό είναι να αποφεύγουν το τσιμπολόγημα και να προτιμούν να τρώνε από το πιάτο τους. Το μισό πιάτο πρέπει να το καταλαμβάνει η σαλάτα και να ξεκινούν το γεύμα από αυτήν. Σημαντικό είναι να έχουν φροντίσει να μην πάνε στα εορταστικά τραπέζια, έχοντας λιμοκτονήσει όλη μέρα. Τέλος, είναι καλό να μασάνε καλά την τροφή τους. Με τις παραπάνω συμπεριφορές, όχι μόνο διευκολύνουν το γαστρεντερικό τους σύστημα, παράλληλα μπορούν να γευτούν καλύτερα τα εδέσματα και να συνειδητοποιήσουν το πότε θα νιώσουν πλήρεις.

Το μεγάλο ΟΧΙ..

Όμως η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες σας, λόγω των πιέσεων που θα δεχτείτε από τους συνδαιτυμόνες σας. Η γιαγιά που έχει ακόμα το κατοχικό σύνδρομο, η θεία που επιμένει να φάτε και το γλυκό που με τόσο κόπο ετοίμασε.. όλοι έχουν βρεθεί στην δύσκολη θέση να αρνηθούν.

Να θυμάστε ότι τα «όχι» είναι πιο δύσκολα αλλά ταυτόχρονα σας κάνουν να ξεχωρίζετε. Το να προχωράτε με το ρεύμα είναι εύκολο. Βέβαια, δεν χρειάζεται να είστε αγενείς. Μπορείτε να προετοιμάσετε ευγενικές δικαιολογίες άρνησης. Για παράδειγμα «δεν μπορώ να φάω άλλο», «με ενοχλεί λίγο το στομάχι μου», «έχω αλλεργία».

Συμπερασματικά

Το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν είναι η υπερκατανάλωση. Αντίθετα είναι η προσφορά. Αυτό που θα κάνει την διαφορά είναι το να βρεθείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα και τους καλούς φίλους που δεν τους βλέπετε τακτικά, λόγω υποχρεώσεων. Ένα ωραίο φαγητό, ένα ποτήρι κρασί βοηθάνε στην δημιουργία εορταστικού κλίματος. Όμως τι θα ήταν οι γιορτές χωρίς τα γέλια της παρέας, τα τραγούδια και τους χορούς; Μάλλον θα έμοιαζαν απλά με έναν ωραίο μπουφέ που ετοίμασε ένα περιοδικό γαστρονομίας για να το φωτογραφήσει για το επόμενο τεύχος του. Δώστε, λοιπόν, έμφαση στην ειλικρινή ανθρώπινη επαφή, παρά στο να κλείνεστε στην κουζίνα για να δοκιμάσετε τις αντοχές του φούρνου σας, και να είστε σίγουροι ότι αυτές οι γιορτές θα είναι τέλειες… και χωρίς «χαράτσι» κιλών…

Βασίλης Μπελέκος Msc

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

 mpelekos@diatistrofis.gr

Βιβλιογραφία:

1) Niemeier H et al. Internal Disinhibition Predicts Weight Regain Following Weight Loss and Weight Loss Maintenance. Obesity 2007; 15(10): 2485-2494.

2) Lee J et al. The moderating effect of avoidant coping on restrained eaters’ risk for disinhibited eating: Implications for dietary relapse prevention. Behaviour Research and Therapy 2007; 45 (10): 2334-2348.